Val á afreks- og þjónustuhundum ársins 2024

Á síðustu hundasýningu ár hvert heiðrar Hundaræktarfélag Íslands afreks- og þjónustuhunda ársins, og í ár verður síðasta sýning ársins haldin 23. – 24. nóvember í Samskipahöllinni í Kópavogi.

Annað árið í röð leitaði Sámur eftir tilnefningum í verkefnið og bárust fimm tilnefningar. Tveir afrekshundar voru tilnefndir og þrír þjónustuhundar.  
Hér kynnumst við þessum fimm hundum sem allir gegna mikilvægu starfi í samfélaginu.

​​Nú gefst lesendum Sáms kostur á að velja sinn afrekshund og sinn þjónustuhund sem verða heiðraðir á nóvember sýningu félagsins.
Kosningu er lokið, hægt var að kjósa til klukkan 22:00 -14. nóvember 2024.

Afrekshundar eru þeir sem hafa komið að björgun manna eða dýra, hafa liðsinnt einstaklingum með fötlun eða veikindi, eða hafa verið til uppörvunar á einn eða annan hátt.
Hundar sem tilnefndir í þessum flokki eru:

• Kátur fann gamla konu sem hafði dottið og gat ekki komið sér aftur á fætur,
• Úffi sem vakti eiganda sinn og lét vita af því að húsið væri að brenna.

Þjónustuhundar eru þeir sem vinna allan ársins hring að þjónustu í samfélaginu, t.d. lögregluhundar, fíkniefnaleitarhundar, tollhundar, björgunarhundar og aðrir sem vinna mikilvæg störf.
Hundar sem tilnefndir í þessum flokki eru:

• Loki björgunarhundur,
• Vinkel fíkniefnahundur,
• Skotta þjónustuhundur.

.

Hundar sem hafa hlotið tilnefninguna -
Afrekshundur ársins:

Kátur - tilnefndur sem afrekshundur ársins
Kátur er tveggja ára ekta sveitahundur ættaður úr Eyjafirðinum og er hvers manns hugljúfi. Hann er rólegur á heimili og góður við ketti og börn, dag einn var hann á göngu með Rafney eftir skóla. Rafney var með heyrnartól á eyrunum og var að hlusta á tónlist og heyrði því ekki mikið hvað var að gerast í kringum hana. Þegar þau voru að ganga í gegnum róluvöll fór Kátur allt í einu af stað, togaði og togaði í tauminn og Rafney réð ekkert við hann þrátt fyrir að vera sterk og streitast á móti togaði Kátur enn meira og byrjaði að gelta sem hann gerir aldrei. Hún tók því af sér heyrnartólin og lét tauminn eftir, svo Kátur hljóp af stað en stoppaði neðst á róluvellinum við girðingu. Þar heyrði Rafney rödd, en hinumegin við girðinguna sat gömul kona sem hafði dottið og gat ekki staðið upp aftur. Rafney hringdi í pabba sinn Guðmund Valdimar Rafnsson þar sem hann vinnur skammt frá staðnum sem konan var. Hann henti frá sér verkfærum og æddi af stað á fullri ferð til dóttur sinnar þar sem hann hjálpaði gömlu konunni á lappir sem var sem betur fer ómeidd en máttfarin og hrædd. Konan sem er heilsuveil og með heilabilun býr ein, var heppin að Kátur fann hana, þar sem stuttu seinna byrjaði að snjóa og það er næsta víst að hún hefði ekki fundist nærri strax. Það er því líklegt að Kátur hafi bjargað mannslífi þennan dag.  

---

Úffi - tilnefndur sem afrekshundur ársins
Úffi er 8 ára þýskur fjárhundur sem bjargaði Margréti Víkingsdóttur, eiganda sínum frá eldsvoða. Hann vakti hana óvenju snemma þennan morgun og hætti ekki fyrr en Margrét fór á fætur. En þegar á fætur var komið fann Margrét óeðlilega lykt og hélt hún að það væri einhver úti að grilla en þá rann upp fyrir henni að húsið væri að brenna. Hún reyndi að vekja nágranna sinn með öllum mögulegum ráðum en fékk engin viðbrögð, nágranninn var síðar fluttur á sjúkrahús þar sem hann var úrskurðaður látinn. Margrét segir að Úffi hafi í það minnsta bjargað henni frá reykeitrun. 

---

Hundar sem hafa hlotið tilnefninguna -
Þjónustuhundur ársins:

Loki - tilnefndur sem þjónustuhundur ársins 
Íslenski fjárhundurinn Loki er fæddur árið 2016, hann er þaulþjálfaður björgunarhundur sem starfar með Gunnari Þór Kristinssyni og skipa þeir teymi í Björgunarhundasveit Íslands (BHSÍ). Þeir félagar hafa ferðast víða um land til að taka þáttum í leitum að fólki og vera til taks og tilbúnir í verkefni ef á þarf að halda. Loki er með gráðu A bæði í vetrar og sumarleit, og er á útkallslista BHSÍ og tók það Gunnar um það bil 4 til 5 ár að fullþjálfa hann. Gunnar hefur lýst Loka sem ákveðnum, þrjóskum, útsjónarsömum og með mikið andlegt úthald sem séu allt kostir sem nýtast vel í starfi björgunarhunds.
Hægt er að lesa meira um þjálfun björgunarsveitahunda hér: https://www.hundasamur.is/greinar1/gunnar-or-og-bjorgunarhundurinn-loki

---

​Vinkel - tilnefndur sem þjónustuhundur ársins
Mig langar að tilnefna fíkniefna hundinn Vinkel sem þjónustuhund ársins. Ég hef starfað sem fangavörður að verða um 17 ár á Litla Hrauni og Sogni og hef haft þann heiður að getað kallað Vinkel og Elínu Ósk þjálfara hans starfsfélaga mína. Það hefur verið magnað að fylgjast með Vinkel í vinnu og sjá árangurinn sem hann hefur skilað í gegnum árin ásamt fangaverðinum Elínu Ósk sem er umsjónamaður og þjálfari Vinkel.
Labradorinn Vinkel er fæddur i apríl 2010, n.t.t. á sumardaginn fyrsta. Hann er undan Nelson og Ellu sem bæði störfuðu sem fíkniefna-leitarhundar hjá lögreglu og tolli.
Vinkel var nefndur eftir forstjóra Fangelsismálastofnunar, Páli Winkel, þar sem Páli langaði að eiga nafna innan stofnunarinnar.
Það varð fljótt ljóst að Vinkel var efnilegur leitarhundur og var fljótlega byrjað að þjálfa hann sem fíkniefnaleitarhund fyrir Fangelsismálastofnun. Hann fór í gegnum grunnnámskeið fíkniefnaleitarhunda ásamt þjálfara sinum og hélt svo áfram i stífri þjálfun. Vinkel kláraði svo grunnþjálfunina og byrjaði að vinna 2011.
Eins og áður segir starfaði Vinkel fyrir Fangelsismálastofnun og leitaði fíkniefna i fangelsum landsins. Hann starfaði einnig fyrir lögreglu og toll í ýmsum verkefnum, s.s. á hinum ýmsu útihátíðum, við ýmis fíkniefnamál er komu upp o.fl. Vinkel var mjög vinnusamur og fannst ekkert skemmtilegra en að vinna. Hann þefaði upp mikið magn fíkniefna í gegnum tíðina og var mjög lunkinn við það. Lífið hjá Vinkel var samt ekki allaf dans á rósum. Hann veiktist mikið í tvígang og var nærri dauða en lífi í bæði skiptin. Þá fótbrotnaði hann einnig á vondum stað en alltaf stóð hann upp aftur og kom til baka í vinnu. Vinkel hætti að vinna síðla árs 2018 og hefur verið á eftirlaunum síðan. Hann er við góða heilsu þrátt fyrir háan aldur. Vinkel ​var notaður til undaneldis við Labrador tík og úr því goti kom efnilegur fíkniefnahundur sem hlaut nafnið Riffill. Riffill starfaði við hlið föður síns um tíma og tók svo við af honum þegar Vinkel fór á eftirlaun. Hann var líka notaðir til undaneldis með Þoku sem var fíkniefnahundur á Norðurlandi vestra og átti 3 rakka, Gonna, Byl og Storm sem allir urðu góðir fíkniefnahundar, Gonni starfaði sem fíkniefnahundur fyrir tollinn, Bylur fyrir lögregluna og Stormur fyrir fangelsi landsins. Einnig var ein tík undan honum leitarhundur í björgunarsveit og því óhætt að segja að hann hafi gefið af sér mjög efnileg afkvæmi. Elín Ósk hefur verið þjálfari og umsjónarmaður Vinkel, Riffils og Storms og er óhætt að segja að þarna fari fagmennska og væntumþykja til starfsins og hundana saman sem hefur skilað þessum glæsilegu og efnilegu þjónustuhundum.
Kristín Jóna Símonardóttir, aðstoðarvarðstjóri fangelsinu Sogni tilnefndi Vinkel ​sem þjónustuhund ársins. 

---

Skotta - tilnefnd sem þjónustuhundur ársins
Skotta eða Norðan Heiða Svartaþoka Skotta er 8 ára og af tegundinni flat-coated retriever, hún er fyrsti vottaði þjónustuhundurinn á Íslandi. Eigandi hennar og þjálfari er Gunnhildur Jakobsdóttir, iðjuþjálfari hjá Æfingastöðinni sem er miðstöð þjónustu og þekkingar í hæfingu og endurhæfingu fyrir börn og ungmenni.
Skotta er ofboðslega vinnusöm, með mikið úthald og hefur einlæga ánægju af því að vera í samskiptum við börn og sýnir það með innilegum móttökum, samvinnu og gleði. Hún unir bæði vel að fá að taka virkan þátt í tímunum sem og að vera passívur þátttakandi. Með virkum verkefnum er átt við þegar krakkarnir kasta fyrir hana, fá hana til að hlaupa kringum keilur, hoppa yfir hindranir, leita að földum hlut eða fá hana til að gera ýmsar kúnstir. Þegar hún er passívur þátttakandi þá er hún viðstödd í sama rými og barnið er að vinna í t.d. við borðvinnu. Þá tekur hún ekki beinan þátt, er bara til staðar og þá er stundum leikið við hana eftir að verkefninu er lokið.