Umsjón: Daníel Örn Hinriksson // Myndir: innsendar frá Sigríði Margréti og Elvari. Tia Oroka dagurinn var haldinn hátíðlegur þann 15.apríl síðastliðinn.
Eftir að hafa gengið með hugmyndina í maganum í nokkur ár létu Sigga Magga og Elvar hugmyndina verða að veruleika, en þau hjónin eru ræktendurnir á bakvið Tia Oroka og rækta hunda af tegundinni coton de tuléar. 44 Tia Oroka cotonar voru skráðir til leiks og fengu byggingardóm, hnéskeljaskoðun, voru hæðarmældir, vigtaðir og tennur skoðaðar, að lokum var hver og einn hundur myndaður. Allir hundarnir fengu happdrættisvinning en mörg frábær fyrirtæki gáfu vinninga. Okkur lék forvitni á að kynnast nánar Tia Oroka hundunum og fólkinu á bakvið ræktunina og fá að heyra hvernig Tia Oroka dagurinn fór fram. Umsjón: Daníel Örn Hinriksson // Myndir: Ágúst E. Ágústsson & innsendar frá eiganda Amigo. Þó að sýningaárið sé ekki liðið er ljóst að enski cocker spaniel hundurinn Amigo, ISSHCH NORDICCH ISW22 RW 22-23 PLW20 (C.I.E. bíður staðfestingar) Haradwater I Dont Care, er stigahæsti hundur ársins 2023. Hann hefur náð eftirtektarverðum árangri á árinu, hefur landað öllum fjórum sætum í „Best In Show” , og er sem stendur með 42 stig og því ósigrandi! Hann gæti því hæglega tekið lífinu með ró og sleppt þátttöku á nóvembersýningu Hundaræktarfélags Íslands. Amigo er suðurnesjapiltur og er í eigu Þórdísar Maríu Hafsteinsdóttur og fjölskyldu en Þórdís hefur náð mjög góðum árangri í ræktun sinni undir ræktunarnafninu Leirdals.
Umsjón: Maríanna Gunnarsdóttir. Norðurlandakeppni ungra sýnenda fer fram í fyrsta skipti á Íslandi laugardaginn 25. nóvember. Landslið Íslands í ungum sýnendum samanstendur af fjórum stigahæstu ungu sýnendum ársins í eldri flokki og þetta árið eru það Freyja Guðmundsdóttir, Hrönn Valgeirsdóttir, Jóhanna Sól Ingadóttir og Eyrún Eva Guðjónsdóttir sem skipa landsliðið. Þjálfari landsliðsins er Rannveig Gauja Guðbjartsdóttir og aðstoðarþjálfari er Brynja Kristín Magnúsdóttir. Næstu daga ætlum við að kynnast þessum frábæru keppendum og þjálfurum. Rannveig Gauja Guðbjartsdóttir - landsliðsþjálfari Nafn - Rannveig Gauja Guðbjartsdóttir. Gælunafn - Bara Gauja. Aldur - 31 árs. Stjörnumerki - Krabbi. Atvinna - Sölu- og markaðsstjóri Dýrheima. Uppáhalds drykkur? - Pepsi max … eða á ég að segja vatn kannski frekar? Hvað færð þú þér í bragðaref? - Jarðarber, Þrist og Hockeypullver dýfu. Uppáhalds sjónvarpsþáttur? - IceGuys eru uppáhalds þættirnir mínir og Emily in Paris. Uppáhalds tónlistarmaður? - Oh my þetta er erfitt, held að Beyoncé hafi vinninginn (og Birgitta Haukdal). Er hundur/hundar á þínu heimili og hvaða tegund? Já tveir hundar, einn papillon og einn irish setter. Hvenær sýndir þú þinn fyrsta hund og hvernig hundur var það? Ég var 10 ára og það var fyrsti papilloninn minn hún Alex. Hver er þín helsta fyrirmynd sem sýnandi? Auður Sif Sigurgeirsdóttir. Ef þú mættir eiga hvaða tegund sem er fyrir utan þá tegund er býr á heimili þínu í dag hvaða tegund myndir þú velja og af hverju? Ég myndi velja enskan cocker spaniel – ég elska svona gleðipinna og held þeir myndu henta mér og mínum lífstíl mjög vel. Tókst þú þátt í keppni ungra sýnenda þegar þú hafðir aldur til og varst þú einhvern tímann í landsliðinu fyrir Íslands hönd? Já ég byrjaði 10 ára að sýna og komst í landsliðið á síðasta árinu mínu í ungum. Þá kepptum við í Finnlandi og liðið varð í öðru sæti í liðakeppninni. Nú verður keppnin haldin hér heima í ár, heldur þú að það verði eitthvað öðruvísi fyrir íslenska liðið að keppa hér en úti og hvað þá helst? Já það verður auðvitað eitthvað öðruvísi. Það verður auðvitað ótrúlega gaman að hafa fleiri stuðningsmenn í klappliðinu þrátt fyrir að við höfum verið mjög heppin með að Íslendingar eru duglegir að sækja sýningarnar sem við höfum keppt á erlendis. En það er alltaf gaman að vera á „heimavelli“. Er undirbúningurinn með liðið eitthvað öðruvísi núna þar sem keppnin verður hér á landi? Nei myndi kannski ekki segja það nema bara það að stelpurnar hafa úr færri hundum að velja þegar við erum að æfa, þar sem við pössum rosalega vel uppá að þær séu ekki að taka fullt af nýjum hundum til að það sé auðveldara fyrir skipuleggjendur að passa upp á að þær fái ekki hunda sem þær hafa snert. Það er auðvitað ákveðið challenge í því að hafa ekki allt „frelsið“ til að prófa nýja hunda því það er gott að æfa sig að takast á við það á æfingum þar sem krakkarnir fá bara klukkutíma til að kynnast þeim hundum sem þau sýna í keppninni. Hvernig leggst verkefnið í þig? Ótrúlega vel, við erum með frábær gæði í liðinu og þær eru svo ótrúlega metnaðarfullar og duglegar að æfa – ungmennastarfið á Íslandi er í svo miklum uppvexti og það er svo gaman að sjá hæfileikana hjá þessum krökkum. Mér þykir ótrúlega vænt um starfið og vona að þetta haldi áfram á þessari braut næstu árin. Nú hefur það að fara erlendis með liðið alltaf þjappað liðinu enn meira saman og myndað sterkari tengsl milli aðila. Munið þið vera saman á hóteli yfir helgina eða vera með gistipartý fyrir keppnina? Já einmitt, það er eitthvað sem mér finnst mjög mikilvægt og í ár verðum við saman á hóteli með hinum liðunum frá föstudegi til laugardags. Það verður mjög skemmtilegt og hristir liðið enn betur saman. Sturluðu staðreynd um þig sjálfa? Ég byrjaði ekki að borða banana fyrr en ég var 26 ára. Hvað er lífsmottóið þitt? Komdu fram við náungan eins og þú vilt að komið sé fram við þig ❤️. Brynja Kristín Magnúsdóttir - aðstoðarþjálfari Nafn - Brynja Kristín Magnúsdóttir. Gælunafn – Brynja. Aldur – 28 ára. Stjörnumerki – Krabbi. Atvinna – Lögmaður. Uppáhalds drykkur? - Ætli það sé ekki ískaldur Collab. Hvað færð þú þér í bragðaref? Þrist, jarðarber og þriðja innihaldsefnið er Hockey Pulver, sem er lykillinn að góðum bragðaref. Uppáhalds sjónvarpsþáttur? Heimsókn með Sindra, bind vonir við að hann komi í heimsókn til mín einn daginn. Uppáhalds tónlistarmaður? Margir uppáhalds en Bubbi Morthens er ofarlega á lista. Er hundur/hundar á þínu heimili og hvaða tegund? Það er enginn hundur á mínu heimili núna en ég þarf að fara að bæta úr því. Hvenær sýndir þú þinn fyrsta hund og hvernig hundur var það? Fyrsti hundurinn sem ég sýndi var jafnframt minn fyrsti hundur en það var cavalier tíkin Týra. Hver er þín helsta fyrirmynd sem sýnandi? Ég er ekki með einhverja eina fyrirmynd heldur eru margir sem ég lít upp til sem eru að gera góða hluti. Ef þú mættir eiga hvaða tegund sem er, hvaða tegund myndir þú velja og af hverju? Það eru margar tegundir sem heilla mig en fyrsta tegundin sem varð í miklu uppáhaldi og ég var staðráðin í að eignast einn daginn er weimaraner. Það er mjög skemmtilegt að vinna með þeim og það skemmir ekki fyrir hvað þeir eru fallegir. Tókst þú þátt í keppni ungra sýnenda þegar þú hafðir aldur til og varst þú einhvern tímann í landsliðinu fyrir Íslands hönd? Ég tók þátt í ungum sýnendum öll árin sem ég hafði aldur til og var í landsliðinu. Nú verður keppnin haldin hér heima í ár, heldur þú að það verði eitthvað öðruvísi fyrir íslenska liðið að keppa hér en úti og hvað þá helst? Ég hugsa að keppnin verði öðruvísi að einhverju leyti. Það er jákvætt að fleiri Íslendingar geta fylgst með keppninni og hvatt liðið áfram. Þetta er í fyrsta skipti sem Ísland heldur Nordic Winner svo það er mikil eftirvænting fyrir keppninni en ég held að liðið muni græða á því að hafa keppnina á „heimavelli“. Er undirbúningurinn með liðið eitthvað öðruvísi núna þar sem keppnin verður hér á landi? Undirbúningurinn er að meginstefnu til sá sami en það sem er helst öðruvísi er hvaða hunda þær geta tekið á æfingar. Í keppninni gildir sú regla að öll liðin standi jöfnum fæti þannig að íslenska liðið má ekki hafa þjálfað eða sýnt þá hunda sem þær gætu fengið á keppnisdag svo það er úr færri hundum að velja á æfingar en að öðru leyti er undirbúningurinn eins og fyrri ár. Hvernig leggst verkefnið í þig? Þetta leggst mjög vel í mig og það eru algjör forréttindi að fá að taka þátt í að þjálfa þessar stelpur sem gera alltaf sitt besta og eru alltaf tilbúnar að leggja inn vinnu til þess að verða betri. Sturluðu staðreynd um þig sjálfa? Kannski ekki mjög sturlað en ég borða ekki smjör. Hvað er lífsmottóið þitt? Mottóið mitt er að hafa gaman. Eyrún Eva Guðjónsdóttir Nafn - Eyrún Eva Guðjónsdóttir. Gælunafn - Mamma kallar mig oft Evu annars á ég mér ekkert gælunafn. Aldur - 15 ára. Stjörnumerki - Hrútur. Skóli - Sunnulækjarskóli á Selfossi. Uppáhalds drykkur? - Virgin Pina colada. Hvað færð þú þér í bragðaref? - Hlaup perlur, jarðarber og mars. Uppáhalds sjónvarpsþáttur? - Outer banks. Uppáhalds tónlistarmaður? - Bubbi Morthens. Er hundur/hundar á þínu heimili og hvaða tegund? Já, við erum með cavalier og hann heitir Jökull. Hvenær sýndir þú þinn fyrsta hund og hvernig hundur var það? Ég sýndi minn fyrsta hund haustið 2018, hún er cavalier og heitir Una. Hver er þín helsta fyrirmynd sem sýnandi? Hilda Björk Friðriksdóttir. Ef þú mættir eiga hvaða tegund sem er fyrir utan þá tegund sem býr á heimili þínu í dag hvaða tegund myndir þú velja og af hverju? Ég myndi velja irish soft coated wheaten terrier eða enskan cocker spaniel því þetta eru tvær af mínum uppáhalds tegundum og þetta eru klárir hundar, rólegir en æstir á sama tíma og skemmtilegir karakterar. Hvaða tegund hefur þú verið að sýna í keppni ungra sýnenda og hvað heillar þig mest við þá tegund? Ég hef verið að sýna wheaten terrier ótrúlega mikið og það er bara over all uppáhalds tegundin mín, það sem heillar mig mest við þessa tegund er hvað það eru ótrúlega sterkir karakterar í tegundinni. Hefur þú verið áður í landsliðinu eða er þetta þitt fyrsta skipti? Já, ég var í landsliðinu í fyrra líka. Hvernig leggst landsliðsverkefnið í þig? Mjög vel ég er sjúklega peppuð fyrir þessu! Nú verður keppnin haldin hér heima í ár, heldur þú að það verði eitthvað öðruvísi að keppa hér en úti og hvað þá helst? Ég er bæði spennt og ekki. Ég er mjög spennt að sjá hvernig umgjörðin verður en er hrædd um að þetta verði svipað öðrum sýningum hérna heima. Ertu búin að ákveða hvaða tegundir fara á óskalistann hjá þér? Enskur cocker spaniel, wheaten terrier og schnauzer. Sturluðu staðreynd um þig sjálfa? Ég er svaðalega mikil brussa. Hvað er lífsmottóið þitt? Aldrei gefast upp og áfram gakk. Jóhanna Sól Ingadóttir Nafn – Jóhanna Sól Ingadóttir. Gælunafn – Jojo. Aldur – 13 ára. Stjörnumerki – Sporðdreki. Skóli – Lækjarskóli, Hafnarfirði. Uppáhalds drykkur? – Mountain dew. Hvað færð þú þér í bragðaref? – Banana, oreo og smartís kurl. Uppáhalds sjónvarpsþáttur? – Venjulegt fólk. Uppáhalds tónlistarmaður? – Lana Del Rey. Er hundur/hundar á þínu heimili og hvaða tegund? Já þrír hundar, einn irish soft coated wheaten terrier og hinir tveir eru german shorthaired pointer. Hvenær sýndir þú þinn fyrsta hund og hvernig hundur var það? 30. október 2021, og þá sýndi ég irish soft coated wheaten terrier á terrier deildarsýningu. Hver er þín helsta fyrirmynd sem sýnandi? Bergdís Lilja Þorsteinsdóttir. Ef þú mættir eiga hvaða tegund sem er fyrir utan þá tegund er býr á heimili þínu í dag hvaða tegund myndir þú velja og af hverju? White swiss shepherd, því að mér finnst þeir mjög skemmtilegir. Hvaða tegund hefur þú verið að sýna í keppni ungra sýnenda og hvað heillar þig mest við þá tegund? Hef verið mest með white swiss shepherd og irish soft coated wheaten terrier, mér finnst það skemmtilegar tegundir og töffarar sem er gaman að. Hefur þú verið áður í landsliðinu eða er þetta þitt fyrsta skipti? Þetta er mitt fyrsta skipti. Hvernig leggst landsliðsverkefnið í þig? Mjög vel. Nú verður keppnin haldin hér heima í ár, heldur þú að það verði eitthvað öðruvísi að keppa hér en úti og hvað þá helst? Ég hef ekki keppt áður í landsliðinu svo að ég hef ekkert viðmið. Ertu búin að ákveða hvaða tegundir fara á óskalistann hjá þér? Jebbs, ég er búin að ákveða. Sturluðu staðreynd um þig sjálfa? Ég er oftast í ósamstæðum sokkum. Hvað er lífsmottóið þitt? Aldrei gefast upp á draumunum þínum. Hrönn Valgeirsdóttir Nafn - Hrönn Valgeirsdóttir. Gælunafn - Hransína. Aldur - 17 ára. Stjörnumerki - Steingeit. Skóli - VÍVA Verzlóó. Uppáhalds drykkur? - Vatnnn. Hvað færð þú þér í bragðaref? - Nútella, jarðarber og kökudeig. Uppáhalds sjónvarpsþáttur? - Money heist. Uppáhalds tónlistarmaður? - Beyoncé og Rihanna!!. Er hundur/hundar á þínu heimili og hvaða tegund? Já ég á Bichon Frise. Hvenær sýndir þú þinn fyrsta hund og hvernig hundur var það? Ég sýndi hund í dóm um leið og ég gat, sem var 13 ára. Ég man samt ekki alveg hvaða hund ég sýndi. Hver er þín helsta fyrirmynd sem sýnandi? Frænka mín, Þorbjörg Ásta. Ef þú mættir eiga hvaða tegund sem er fyrir utan þá tegund sem býr á heimili þínu í dag hvaða tegund myndir þú velja og af hverju? Ég er ekki viss… allaveganna ekki lítinn! Hvaða tegund hefur þú verið að sýna í keppni ungra sýnenda og hvað heillar þig mest við þá tegund? Ég hef verið að keppa með pudelpointer sem heitir Erik. Það er í raun ekkert sem heillar mig beint við tegundina sjálfa, ég hef bara mjög gaman af „pointer týpunni“. Megin ástæðan af hverju ég hef samt haldið mig við tegundina svona lengi er að ég fann svo frábæran hund. Hefur þú verið áður í landsliðinu eða er þetta þitt fyrsta skipti? Þetta er fjórða skiptið mitt í landsliðinu. Hvernig leggst landsliðsverkefnið í þig? Mjög vel!! Geggjaður liðsandi og allir mjög spenntir yfir þessu. Nú verður keppnin haldin hér heima í ár, heldur þú að það verði eitthvað öðruvísi að keppa hér en úti og hvað þá helst? Já ég held að þetta verði svolítið önnur upplifun. Fyrir íslenska liðið verður helsti munurinn auðvitað utanlandsferðin en fyrir hin liðin verður stærð sýningarinnar líklegast ólík því sem þau eru vön. Ég held að keppnin sjálf muni heppnast ótrúlega vel og mér finnst ég mjög heppin að fá að upplifa hana haldna í fyrsta skipti hér á Íslandi. Ertu búin að ákveða hvaða tegundir fara á óskalistann hjá þér? Ég setti german shorthaired pointer í fyrsta val, austarlian shepherd í annað og flatcoaded retriver í þriðja. Sturluðu staðreynd um þig sjálfa? Ég bjó í Skotlandi í tvö og hálft ár. Hvað er lífsmottóið þitt? Á hundasýningum er það allaveganna “fake it till you make it”. Freyja Guðmundsdóttir Nafn - Freyja Guðmundsdóttir.
Gælunafn - Freyja. Aldur - 17 ára. Stjörnumerki - Ljón. Skóli - FG (Fjölbrautaskólinn í Garðabæ). Uppáhalds drykkur - Grænt vithit. Hvað færð þú þér í bragðaref? - Jarðarber, oreo og toblerone. Uppáhalds sjónvarpsþáttur - Euphoria. Uppáhalds tónlistarmaður - Bríet. Er hundur/hundar á þínu heimili og hvaða tegund? Já, ég er með einn hund sem heitir Kátur. Hann er Bichon frisé. Hvenær sýndir þú þinn fyrsta hund og hvernig hundur var það? Fyrsti hundurinn sem ég sýndi var bichon frisé, á degi ungmennadeildar HRFÍ þegar ég var 8 ára. Hver er þín helsta fyrirmynd sem sýnandi? Frænka mín, Auður Sif Sigurgeirsdóttir. Ef þú mættir eiga hvaða tegund sem er fyrir utan þá tegund er býr á heimili þínu í dag hvaða tegund myndir þú velja og af hverju? Afghan hound, ég hef alltaf verið hrifin af tegundinni. Hvaða tegund hefur þú verið að sýna í keppni ungra sýnenda og hvað heillar þig mest við þá tegund? Ég hef sýnt margar tegundir í ungum sýnendum og allar tegundir heilla mig og sinn hátt. Hefur þú verið áður í landsliðinu eða er þetta þitt fyrsta skipti? Ég hef verið áður. 2020, 2021, 2022 og svo núna í ár. Hvernig leggst landsliðsverkefnið í þig? Mér finnst alltaf gaman og spennandi að fá að vera landsliðsfulltrúi Íslands í ungum sýnendum. Nú verður keppnin haldin hér heima í ár, heldur þú að það verði eitthvað öðruvísi að keppa hér en úti og hvað þá helst? Það verður gaman að fá að keppa á heimavelli og hafa stuðning margra. Ertu búin að ákveða hvaða tegundir fara á óskalistann hjá þér? Wheaten terrier, petit basset griffon vendéen og enskur cocker spaniel. Sturluðu staðreynd um þig sjálfa? Ég fótbrotnaði í karaoke. Hvað er lífsmottóið þitt? „Just do it“. Höfundur: Kristjana Knudsen // Ljósmyndir: Anne Geier Anne Geier er ungur og öflugur ljósmyndari frá Austurríki. Hún hefur einbeitt sér að ljósmyndun hunda í náttúrunni og hefur komið til Íslands með vinnustofur fyrir nema í ljósmyndun. Hún er brosmild og með hlýlegt viðmót og undirrituð hitti hana í nokkur skipti nú í vor þegar hún hélt síðast vinnustofur hér. Ég varð forvitin um að vita meira um hana og bað hana um að svara nokkrum spurningum fyrir Sám og einnig að deila með okkur fallegum myndum af hundum á Íslandi.
Höfundur: María Dröfn Sigurðardóttir // Myndir: María Dröfn Sigurðardóttir & Crufts.co.uk Stórsýningin Crufts var haldin helgina 9.-13. mars 2023 í Birmingham, Englandi. Crufts sem er ein stærsta hundasýning í Evrópu var sérlega glæsileg í ár þar sem kennel klúbburinn í Englandi fagnar nú 150 ára afmæli. Crufts var haldin í fyrsta skipti árið 1891.
Af tilefni afmælisins mátti víða sjá sögulegar áherslur m.a. um aðkomu Elísabetar drottningar sem var mikill hundavinur. Myndir af veiðiferðum og viðburðum fyrri ára voru einnig áberandi yfir sýninguna enda af nógu að taka. Höf: Linda Björk Jónsdóttir // Myndir: innsendar frá Eik // Aðstoð: Ellen Katrín Kristinsdóttir. Eik Arnarsdóttir er íslensk kona sem er búsett í Svíþjóð þar sem hún hefur búið undanfarin 11 ár. Hún hefur rekið hundasnyrtistofuna Sassy dogs í Gautaborg síðan árið 2016 og hefur keppt í hunda snyrtikeppnum víða með frábærum árangri.
Höfundur: Linda Björk Jónsdóttir // Myndir: Kristjana Knudsen & Brynhildur Inga Einarsdóttir Gerviólétta hjá tíkum er algengt læknisfræðilegt fyrirbæri þar sem tík sem ekki er hvolpafull fer að sýna bæði hegðunarbreytingar og líkamleg einkenni hvolpafullrar tíkar. Talið er að ríflega helmingur tíka upplifi gervióléttu að minnsta kosti einu sinni á lífsleiðinni.
Texti: Linda Björk Jónsdóttir // Myndir: innsendar frá fjölskyldu Mola. Chihuahua hundurinn Moli fagnaði sínu átjánda afmæli núna á dögum. Þrátt fyrir að aldurinn sé farinn að segja til sín þá á Moli sína spretti, er hress og kátur og nýtur samverustunda með fjölskyldunni sinni. Moli er heldur betur lífsreyndur, en hann hefur búið með fjölskyldu sinni í þremur mismunandi löndum og fengið að vera partur af stækkandi fjölskyldu í gegnum árin.
Texti: Kristjana Knudsen // Myndir úr einkasafni Selmu Olsen Selma Olsen er mörgu hundafólki kunn, en hún hefur um árabil verið virk í ræktun whippet tegundarinnar og hefur ásamt öðrum öflugum ræktendum byggt upp góðan stofn, verið dugleg að flytja inn hunda og kynna þessa frábæru tegund fyrir landsmönnum.
Whippet hafa verið vinsælir fjölskylduhundar og margir sem eignast þá verða alveg heillaðir og láta sér jafnvel ekki nægja að eiga einn. Þeir eru tignarlegir og rólegir hundar og stóru dökku augun bræða flesta. Auk þess eru þeir duglegir hlaupahundar og mörgum finnst þeir jafnvel vera eins og sambland af hundum og köttum. Selma hefur verið öflug í starfi mjóhundadeildarinnar og ásamt manni sínum Brynjólfi hefur hún m.a. verið virk í æfingum í beituhlaupi, sem er sú íþrótt sem mjóhundar iðka sérstaklega. Í Breiðholti búa þau hjónin ásamt fimm whippet hundum á mismunandi aldri. Við fengum að kíkja í heimsókn og spjalla við þessa duglegu hundakonu og ekki spillti fyrir að fimm þriggja vikna hvolpar voru á svæðinu og fengum við tækifæri á að kíkja á dýrðina. Höfundur: Dr. Per-Erik Sundgren // Þýðandi & ljósmyndir: Þorsteinn Thorsteinson Þann 12. maí 2007 hélt sænski erfðafræðingurinn Dr. Per-Erik Sundgren fyrirlestur hér á landi á vegum Deildar íslenska fjárhundsins (DÍF).
Efni fyrirlestrarins var náttúruval og mikilvægi þess að viðhalda erfðabreytileika. Hér má lesa samantekt Per-Eriks á innihaldi fyrirlestrarins en efnið tók hann saman fyrir ISIC, Icelandic Sheepdog International Cooperation og flutti á ráðstefnu samtakanna haustið 2006. Íslenskt þýðing textans var fyrst birt í Sámi, blaði HRFÍ, 2. tölublaði árið 2007. Höfundur: Inga Björk Gunnarsdóttir Greinin birtist fyrst í 1. tbl. 51. árg. júní 2019 Xylitol er algengt í sykurlausum vörum og er full ástæða til að benda á hversu hættulegt það er hundum. Það veldur hröðu og miklu blóðsykursfalli og í alvarlegustu tilfellunum lifrarbilun og dauða. Jafnvel minnsti skammtur getur reynst lífshættulegur og mjög mikilvægt er að meðhöndlun hjá dýralækni geti hafist sem allra fyrst.
Xylitol (sugar alcohol) er náttúrulegt efni sem er mikið notað í matvöru í stað sykurs. Það finnst í náttúrulegum fæðutegundum eins og berjum, plómum, korni, höfrum, sveppum, salati og trjám. Xylitol er hvítt duft sem lítur út og smakkast mjög líkt og venjulegur sykur (sucrose). Algengast er að það sé unnið úr trefjum korns, birkitrjám, harðviðartrjám og öðrum náttúrulegum efnum. Þetta sætuefni er búið að vera lengi á markaðnum en vinsældir þess hafa aukist verulega upp á síðkastið nú þegar umræðan um blóðsykur, áhrif insúlíns á heilsu okkar og áunna sykursýki er í hámæli. Það er til dæmis mikið notað í sykurlaust tyggjó, sælgæti, kökur, eftirrétti, sultur, sumar tegundir hnetusmjörs, tómat- og grillsósur, hóstasaft, tyggjanlegt vítamín fyrir börn, munnskol og tannkrem. Einnig finnst það í vörum eins og nefúða, hægðarlyfjum, meltingarlyfjum, ofnæmislyfjum og mörgum öðrum lyfseðilsskyldum lyfjum. Gott er að vera vel á verði því að á innihaldslýsingu matvara getur xylitol verið undir öðrum og lóknari heitum eins og: Sugar Alcohol, Birch Sugar, E967, Meso-Xylitol, Méso-Xylitol, Sucre de Bouleau, Xilitol, Xylit, Xylite, Xylo-pentane-1,2,3,4,5-pentol. Aðrar merkingar sem geta gefið í skyn að varan innihaldi xylitol eru: Sugar Free, Reduced Sugar, All Natural – No Sugar Added, No Artificial Sweeteners, Naturally Sweetened, 100% Natural, Safe for Sugar-Controlled Diets, Safe for Diabetics, Aspartame Free, Sweetened with Birch Sugar, Low Carb, Low Cal, Low Calorie, Helps Fight Cavities, Cavity Fighting, Anti-Cavity og Tooth Friendly. Ef hundur kemst í einhverja sykurlausa vöru þarf því strax að athuga innihaldslistann. Aðrar tegundir gerfisætu eða staðgengla sykurs eru ekki hættulegar hundum eins og sorbitol, maltitol, erythritol, stevia, saccharin, sucralose og aspartame. Það þarf ekki að hafa neinar áhyggjur ef 100% öruggt er að varan innihaldi þessi efni en ekki xylitol. Það er eingöngu xylitol sem er hættulegt hundum. Eitrunaráhrif Þrátt fyrir að Xylitol sé öruggt fyrir fólk er það mjög hættulegt hundum. Það veldur eitrunaráhrifum sem dregur þá til dauða ef ekki næst að meðhöndla þá sem fyrst. Jafnvel hið minnsta magn getur reynst skaðlegt. Hjá bæði mönnum og hundum er blóðsykrinum stjórnað af hormóninu insúlíni sem er seitt frá brisinu. Xylitol hefur engin áhrif á insúlínframleiðslu hjá mönnum en þegar hundur borðar xylitol metur brisið það sem venjulegan sykur og framleiðir insúlín sem fjarlægir því eðlilegt og nauðsynlegt magn sykurs í blóðinu. Þessi hraða losun á insúlíni veldur hröðu og mjög miklu blóðsykursfalli (hypoglycemia). Þessi áhrif koma fram á 10 – 60 mínútum eftir að efnið er innbyrt og ef ekkert er að gert getur þetta ástand þróast út í lifrarbilun og dauða. Það magn xylitols sem hefur reynst hættulegt hundum er 100 mg á hvert kíló líkamsþyngdar. Því stærri sem skammturinn er því meiri hætta er á lifrarbilun og dauða. Einkenni og meðferð Ef þig grunar að hundurinn hafi komist í eitthvað sem inniheldur xylitol skaltu hafa strax samband við dýralækni því mjög mikilvægt er að meðferð hefjist sem allra fyrst. Þumalputtareglan er að ef xylitol er talið upp á meðal fyrstu þriggja til fimm innihaldsefnanna í vörunni þá er það í því magni sem er lífshættulegt hundum. Einkenni eitrunar koma hratt fram, yfirleitt á innan við 15-30 mínútum eftir inntöku. Þau helstu eru: • Uppköst • Máttleysi • Skortur á samhæfingu • Skert geta til að standa eða ganga • Svefnhöfgi • Skjálfti • Krampar • Meðvitundarleysi • Lifrarbilun • Mjög hraður hjartsláttur • Gulleitur gómur • Svartar tjörulegar hægðir • Niðurgangur • Blóðstorknunarvandi • Dauði Ekkert mótefni er til við xylitol-eitrun en helsta meðferðin felst í að gefa sykurlausn í æð, vökva í æð og lifrarverndandi lyf. Ef vitað er að hundurinn hefur borðað xylitol er meðferð byggð á þeirri vitneskju en ef ekki þá getur lágur blóðsykur og önnur einkenni xylitols-eitrunar gefið til kynna hvert vandamálið er. Mikilvægt er að byrja hraða og hnitmiðaða meðferð eins og um þessa eitrun gæti verið að ræða til að forða því að eitrunin fái að þróast til verri vegar. Öll töf á að leita læknis veldur meiri skaða og minnkar möguleika á fullum bata – ef það á að vera einhver von fyrir hundinn að ná sér er tíminn mikilvægastur. Í öllum tilfellum þarf hundurinn að leggjast inn á dýraspítala til að hægt sé að fylgjast náið með framvindu mála. Það aðstoðar mikið við meðferð að umbúðir þeirrar vöru sem hundurinn komst í séu teknar með til dýralæknisins. Ef hægt er að meðhöndla hundinn áður en sjúkdómseinkennin koma fram eru batahorfur mjög góðar. Einnig er ástæða til bjartsýni ef hægt er að snúa einkennum mjög fljótt til baka. Hins vegar ef ástandið þróast til lifrarbilunar eða innvortis blæðinga þá eru batahorfur nánast engar. Fyrirbyggjandi aðgerðir Ef xylitol, eða vörur sem innihalda xylitol, eru til á þínu heimili þarf að gæta þess vel að geyma það á stað þar sem hundurinn kemst ekki í það. Ekki gefa hundinum bita með þér af matvöru sem inniheldur þetta efni. Ekki bursta tennur hundsins með tannkremi ætluðu fyrir fólk, það má eingöngu nota tannkrem ætlað hundum. Algengasta ástæða xylitols-eitrunar í hundum er þegar þeir komast í tyggjó sem er geymt á glámbekk. Sumar tegundir tyggjós innihalda lítið magn xylitols og þá þarf níu stykki til að valda eitrunaráhrifum hjá 20 kg hundi og 45 stykki til að valda lifrarbilun. Aðrar tegundir innihalda mun meira magn xylitols og þá þarf eingöngu 2 stykki til að valda alvarlegu blóðsykursfalli og 10 stykki til að valda lifrarbilun. Erlendis var byrjað árið 2007 að fylgjast með fjölda hunda sem veiktust eða dóu vegna xylitols. Tilfellum fjölgaði hratt til ársins 2014 þegar þau voru orðin að meðaltali fleiri en 10 á dag. Það er því alveg hægt að ætla að hér á landi hafi einhver tilfelli orðið. Ekki er vitað hvort xylitol hefur sömu áhrif á ketti eða önnur dýr en full ástæða er til að fara varlega. Heimildir: Blue Cross for pets (e.d.). Xylitol poisoning in dogs. Sótt 18. mars 2019 af https://www.bluecross.org.uk/pet-advice/xylitol-poisoning-dogs. Brutlag, A. (2015). Xylitol Toxicity in Dogs. Sótt 18. mars 2019 af https://vcahospitals.com/know-your-pet/xylitol-toxicity-in-dogs. Lee, J.A. (e.d.). Xylitol Poisoning In Dogs: A Deadly Sugar Substitue. Sótt 18. mars 2019 af http://www.pethealthnetwork.com/dog-health/dog-toxins-poisons/xylitol-poisoning-dogs-a-deadly-sugar-substitue. Nicholas, J. (2015, ágúst). Xylitol: The "sugar-free" sweetener your dog NEEDS you to know about. Sótt 18. mars 2019 af https://www.preventivevet.com/dogs/xylitol-sugar-free-sweetener-dangerous-for-dogs. Rose-Innes, O. (2015, febrúar). Careful, xylitol can kill your dog!. Sótt 18. mars 2019 af https://www.health24.com/Lifestyle/Pet-Health/Caring-for-your-dog/Careful-xylitol-can-kill-your-dog-20150129. Höfundur & mynd: Linda Björk Jónsdóttir Flest eigum við hunda sem eru mikilvægir meðlimir fjölskyldunnar og ætli það sé ekki draumur allra hundaeigenda að hundarnir séu heilbrigðir og lifi sem lengst. En rétt eins og mannfólk þá geta hundar fengið hina ýmsu kvilla þegar þeir eldast og eitt af þeim eru elliglöp.
Elliglöp eða canine cognitive dysfunction (CCD) í hundum líkist helst Alzheimer-sjúkdómi hjá mannfólki og er eins konar vitsmunaleg vanstarfsemi í heila. Hundurinn fer að haga sér öðruvísi og gleyma hinum ýmsu hefðum lífsins. Höfundar: Daníel Örn Hinriksson & Guðbjörg Guðmundsdóttir // Myndir: Guðbjörg Guðmundsdóttir. Nú þegar rétt tæplega mánuður er í að Crufts 2023 verður haldin er upplagt að rifja upp Crufts 2022.
Höfundur: Sólrún Lilja Ragnarsdóttir // Greinin birtist í Sámi í desember 2015. Lundahundur er lítill spitzhundur sem dregur nafn sitt af sjófuglinum lunda. Hann er um 32-38 cm hár á herðakamb og vegur um 6-7 kg. Karlhundarnir eru sjáanlega kröftugri en tíkurnar og búklengdin er aðeins meiri en hæðin. Feldurinn er millisíður með dökkum, þéttum og stífum yfirhárum og svo með dúnmjúku þeli.
Höfundur: Kristjana Knudsen
Höfundur: Sunna Líf Hafþórsdóttir // Myndir: Mikaela Sandbacka, Ólöf Gyða Risten, Sunna Líf Hafþórsdóttir og Unnur Sveinsdóttir
Texti: Svava Björk Ásgeirsdóttir // Myndir: Úr einkasafni viðmælenda
Texti: Svava Björk Ásgeirsdóttir // Myndir: Birgitta Birgisdóttir
Höfundur: Silja Unnarsdóttir // Ljósmyndir: Anja Björg Kristinsdóttir & Lone Sommer //
Módel: OB-I OB-II DKRLCH Asasara Go Go Vista og OB-I Fly And Away Accio Píla |
Greinaflokkar:
All
|